Σε ποιες περιπτώσεις διακρίσεων παρεμβαίνει ο Συνήγορος του Πολίτη

Από τον Μάιο του 2008 λειτουργεί το νέο τμήμα «Κύκλος ισότητας των φύλων», που έχει αναλάβει να παρακολουθεί και να προωθεί  την εφαρμογή της νομοθεσίας για τις ίσες ευκαιρίες και την ίση μεταχείριση ανδρών και γυναικών στον τομέα της απασχόλησης και της εργασίας.

Το τμήμα αυτό δέχεται και εξετάζει τις καταγγελίες (αναφορές) των πολιτών.

Ποιοί μπορούν να ζητήσουν τη συνδρομή του Συνηγόρου του Πολίτη για την ισότητα των φύλων:

·        εργαζόμενοι, Έλληνες ή αλλοδαποί, με οποιαδήποτε σχέση εργασίας ή μορφή απασχόλησης, στον ιδιωτικό, δημόσιο ή ευρύτερο δημόσιο τομέα

·        ελεύθεροι επαγγελματίες

·        όσοι αναζητούν οποιαδήποτε μορφή απασχόλησης

·        όσοι λαμβάνουν ή πρόκειται να λάβουν επαγγελματική εκπαίδευση

- για πρόσβαση σε ορισμένο επάγγελμα

- για απόκτηση εργασιακής εμπειρίας

- για απόκτηση πρακτικής εμπειρίας

            Σε ποιες περιπτώσεις μπορούν να χρησιμοποιήσουν τη βοήθεια του Συνηγόρου του Πολίτη για την ισότητα των φύλων:

·        κατά την πρόσβαση στην απασχόληση

·        στην εργασία τους

·        στην υπηρεσιακή τους κατάσταση

·        κατά την άσκηση της επαγγελματικής τους δραστηριότητας

·        κατά την επαγγελματική τους εκπαίδευση

               Όταν πιστεύουν ότι είναι θύματα:

·        άνισης μεταχείρισης λόγω

- του φύλου τους ή της οικογενειακής τους κατάστασης

- εγκυμοσύνης

- άδειας μητρότητας

- άδειας ανατροφής, φροντίδας, υιοθεσίας ή αναδοχής παιδιού

- αλλαγής φύλου

·        σεξουαλικής παρενόχλησης

·        προσβλητικής συμπεριφοράς συνδεόμενης με το φύλο τους

Κατά ποίου μπορούν να προσφύγουν:

·        Κατά του δημοσίου ως εργοδότη (υπουργεία, νομικά πρόσωπα δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου, οργανισμοί τοπικοί αυτοδιοίκησης πρώτου και δεύτερου βαθμού, δημόσιες επιχειρήσεις και οργανισμοί, και οργανισμοί κοινής ωφέλειας)

·        Κατά εργοδότη του ιδιωτικού τομέα (φυσικά πρόσωπα, επιχειρήσεις εμπορικές αλλά και μη κερδοσκοπικές)

·        Κατά τραπεζών ως εργοδοτών

·        Κατά πράξης ή παράλειψης ή ενέργειας της διοίκησης που προσβάλλει το δικαίωμά τους για ίση μεταχείριση ανεξαρτήτως φύλου.

 Σε ποιες περιπτώσεις ο Συνήγορος δεν μπορεί να βοηθήσει:

·        Σε πράξεις δικαστικών αρχών, του νομικού συμβουλίου του κράτους, άλλων ανεξάρτητων αρχών (π.χ. ΑΣΕΠ), θρησκευτικών νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου

·        Όταν έχουν περάσει έξι μήνες από τότε που ο πολίτης διαπίστωσε την άνιση μεταχείριση.

ΟΜΩΣ : Όταν δέχεται καταγγελία για διάκριση λόγω φύλου στην απασχόληση ή στην εργασία, ο Συνήγορος του Πολίτη ερευνά την υπόθεση ακόμα και αν ο πολίτης προσφύγει στο  δικαστήριο:

• μέχρι την πρώτη συζήτηση της υπόθεσης στο ακροατήριο
• μέχρις ότου το δικαστήριο ή η δικαστική αρχή εξετάσει αίτημα για παροχή προσωρινής δικαστικής προστασίας (π.χ. αίτηση για ασφαλιστικά μέτρα)

Τι κάνει ο Συνήγορος του Πολίτη για την ισότητα των φύλων:

Εξετάζει αν παραβιάστηκε το δικαίωμα στην ίση μεταχείριση λόγω του φύλου. Εάν διαπιστώσει παραβίαση, τότε διαμεσολαβεί για να αποκαταστήσει το δικαίωμα:

·        Ζητώντας την ανάκληση της απόφασης ή του μέτρου

·        Διατυπώνοντας συστάσεις προς τη διοίκηση ή τον εργοδότη

·        Παρέχοντας συμβουλές στους πολίτες σχετικά με την υπόθεσή τους

·        Εξετάζοντας μάρτυρες και διενεργώντας αυτοψίες

·        Διατυπώνοντας νομοθετικές προτάσεις

·        Συνεργαζόμενος με το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας (ΣΕΠΕ) αν η υπόθεση αφορά εργοδότη του ιδιωτικού τομέα είτε για συμφιλιωτική επίλυση της διαφοράς είτε για την επιβολή από τον ΣΕΠΕ προστίμου στον εργοδότη

Τι δεν κάνει ο Συνήγορος του Πολίτη για την ισότητα των φύλων:

·        Δεν εκπροσωπεί δικαστικά

·        Δεν επιβάλλει κυρώσεις

·        Δεν επιβάλλει πρόστιμα

·        Δεν χορηγεί αποζημιώσεις

Παραδείγματα διακρίσεων 

Άμεση διάκριση

Πανεπιστήμια αρνούνται να χορηγήσουν 9μηνη άδεια ανατροφής τέκνου σε άνδρες μέλη του διδακτικού προσωπικού τους (ΔΕΠ) με την αιτιολογία ότι στον εσωτερικό κανονισμό αυτών των ΑΕΙ τέτοιο δικαίωμα δεν προβλέπεται για άνδρες.

Έμμεση διάκριση

Για την εισαγωγή στις στρατιωτικές σχολές και τα σώματα ασφαλείας απαιτείται επιτυχής εξέταση σε αθλητικές δοκιμασίες με όρια κοινά για τους υποψηφίους και των δυο φύλων. Αυτή η πρακτική μπορεί εκ πρώτης όψεως να φαίνεται ουδέτερη, ωστόσο επειδή τα όρια που έχουν θεσπιστεί προσιδιάζουν περισσότερο στις ικανότητες των ανδρών, η εφαρμογή της έχει ως αποτέλεσμα να αποκλείεται πολύ μεγαλύτερος αριθμός γυναικών από ότι ανδρών. Παρόμοια είναι και η τακτική θέσπισης κοινών ορίων ελάχιστου αναστήματος και για τα δυο φύλα για την εισαγωγή υποψηφίων στις σχολές αυτές (λ.χ. 1.70 εκ. στην ΕΛ.ΑΣ.). Με δεδομένα τα σωματομετρικά χαρακτηριστικά των δυο φύλων, η πρακτική αυτή πλήττει σαφώς πολύ περισσότερες γυναίκες από ό,τι άνδρες.

Σεξουαλική παρενόχληση

Αν και μπορεί να πάρει πολλές μορφές, συνήθως ιεραρχικά ανώτερα άτομα προβαίνουν σε ενέργειες και σχόλια σεξουαλικού περιεχομένου που εκλαμβάνονται ως εξευτελιστικά και απαράδεκτα από το άτομο που τα δέχεται, ή εκδηλώνουν επιθυμίες τέτοιας φύσης με σκοπό ή αποτέλεσμα την προσβολή της αξιοπρέπειας ενός προσώπου, ιδίως με τη δημιουργία εκφοβιστικού, εχθρικού, εξευτελιστικού, ταπεινωτικού ή επιθετικού περιβάλλοντος.

Παρενόχληση λόγω φύλου

Παρενόχληση είναι σε γενικές γραμμές η ανεπιθύμητη συμπεριφορά που έχει επιπτώσεις στην αξιοπρέπεια των ανδρών και των γυναικών σε ένα εργασιακό περιβάλλον.

Δυσμενής μεταχείριση λόγω εγκυμοσύνης

Δημοτικός παιδικός σταθμός αρνήθηκε να προσλάβει επιτυχούσα σε διαγωνισμό πρόσληψης υπαλλήλων, επειδή, όταν έφτασε η στιγμή ολοκλήρωσης της πρόσληψης, η υποψήφια βρισκόταν σε προχωρημένη εγκυμοσύνη και δεν μπορούσε να αναλάβει εργασία.

Δυσμενής μεταχείριση λόγω άδειας μητρότητας

Εκπαιδευτικός αποσπασμένη στο εξωτερικό κατήγγειλε παρακράτηση του ειδικού επιμίσθιου που προβλέπεται για την κατηγορία αυτή, λόγω απουσίας από τη χώρα απόσπασης κατά τη διάρκεια της άδειας μητρότητας. Το χρονικό διάστημα απουσίας από την εργασία λόγω άδειας μητρότητας εργαζομένων με σύμβαση ορισμένου χρόνου δεν συνυπολογίστηκε ως προϋπηρεσία σε μοριοδότηση κατά τη συμμετοχή σε επόμενη προκήρυξη.

Εργαζόμενη σε μη κερδοσκοπικό φορέα κατήγγειλε απόρριψη του αιτήματος χορήγησης της ειδικής παροχής προστασίας μητρότητας από τον ΟΑΕΔ, επειδή ο Οργανισμός δεν θεωρούσε τον εργοδότη της "επιχείρηση ή εκμετάλλευση". Πλήθος άλλων εργαζομένων που πληρούν τα κριτήρια του ν. 3655/2008 κατήγγειλαν ότι αποκλείστηκαν από τη χορήγηση της παροχής λόγω της ύπαρξης ευνοϊκότερων όρων για τις άδειες ανατροφής στις κλαδικές τους συμβάσεις εργασίας. 

Δυσμενής μεταχείριση λόγω γονικής άδειας ανατροφής/φροντίδας παιδιού

Πατέρες αξιωματικοί στις Ένοπλες Δυνάμεις και τα Σώματα Ασφαλείας κατήγγειλαν άρνηση της υπηρεσίας τους να τους χορηγήσει άδεια ανατροφής τέκνου, η οποία δεν προβλέπεται από τις ειδικότερες διατάξεις περί αδειών που διέπουν τις Ένοπλες Δυνάμεις και τα Σώματα Ασφαλείας, ενώ δεν θεωρείται εφικτή η αναλογική εφαρμογή των διατάξεων του Κώδικα Δημοσίων Υπαλλήλων (ν. 3528/2007). Το ίδιο ή συναφή προβλήματα σχετικά με τη χορήγηση αδειών ανατροφής  αντιμετωπίζουν και οι πατέρες σε άλλους φορείς του δημοσίου (λ.χ. Πανεπιστήμια) αλλά και σε φορείς του νυν και πρώην ευρύτερου δημόσιου τομέα (ΕΘΕΛ, ΟΤΕ, ΔΕΗ, ΚΕΔ κλπ).

Δυσμενής μεταχείριση λόγω άδειας υιοθεσίας

Μητέρα που υιοθέτησε βρέφος, ασφαλισμένη στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, καταγγέλλει ότι απορρίφθηκε το αίτημά της για χορήγηση της ειδικής άδειας προστασίας μητρότητας του άρθρου 142 ν. 3655/2008, επειδή, δεν έχει λάβει από το ΙΚΑ επιδόματα κυοφορίας λοχείας.

Διάκριση λόγω οικογενειακής κατάστασης

Γονείς που δεν έχουν την επιμέλεια των ανηλίκων τέκνων τους, λόγω διάστασης, διαζυγίου ή γέννησης τέκνου χωρίς το γάμο των γονέων του, καταγγέλλουν ότι από εγκύκλιο του Υπουργείου Εσωτερικών αποκλείονται από τη χορήγηση της αδείας παρακολούθησης της σχολικής επίδοσης των τέκνων τους.

Πολλαπλή διάκριση

Υποψήφια σε προκήρυξη για πρόσληψη δημοσιογράφων σε δημοτικό ραδιοφωνικό σταθμό κατήγγειλε τα κριτήρια με τα οποία έγιναν οι προσλήψεις, επειδή πριμοδοτούσαν άτομα νεαρής ηλικίας, ελκυστικής εξωτερικής εμφάνισης, χωρίς οικογενειακές υποχρεώσεις και έβαζαν σε δεύτερη μοίρα οποιαδήποτε αντικειμενικά κριτήρια επαγγελματικής κατάρτισης και εμπειρίας.

 πηγή synigoros.gr